Эҳтироми пули миллӣ эҳтироми давлату миллат аст

---

Чоп кардан ё ба муомилот баровардани пул ё коғазҳои қиматноки қалбакӣ (сохта) дар қонунгузории кишварҳо ҷинояти вазнин дониста шудааст. Мутаассифона, баъзан ашхос ё гурӯҳе кӯшиш мекунанд, ки бо ҳар роҳу восита пулҳои қалбакиро ба муомилот бароварда, мардуми ноогаҳро ба доми худ андозанд.

Аз ҷумла, имрӯзҳо баъзе ашхос бо истифода аз техникаи муосири нусхабардории ранга кӯшиши сохтани пулҳои қалбакиро мекунанд. Сарфи назар аз он ки аксаран банкнотаҳои қалбакӣ сифати паст доранд ва агар аҳаммият диҳем, сохта будани онҳо зуд маълум мешавад, бештар одамони калонсол ва сустбин фирефтаи амалҳои қаллобӣ мегарданд.

Бонки миллии Тоҷикистон дар асоси моддаи 65-и Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи Бонки миллии Тоҷикистон” бо меъёрҳои худ арзиши номиналӣ, андоза, вазн ороиш ва дигар хусусиятҳои пули коғазӣ ва тангаҳоеро, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон воситаи пардохт мебошанд, муқаррар намуда, ҷиҳати пешгирии ҳолатҳои истифодаи пулҳои қалбакӣ ва дигар ҳолатҳо дар сомонаи бонк расмҳои пули миллӣ – сомониро бо шарҳи унсурҳои ҳимоявии он ҷойгир намудааст. Ташкилотҳои қарзии молиявӣ низ бо мақсади шинос намудани муштариён бо лавҳаҳо ва намунаи (SPECIMEN) пули миллӣ таъмин гардида, дар сурати пайдо гардидани пулҳои шубҳанок дар муомилот огоҳ карда мешаванд.

Маврид ба зикр аст, ки вақтҳои охир тавассути шабакаҳои иҷтимоӣ оид ба ҷой доштани ҳолатҳои истифодаи пулҳои сувенирӣ ё чиптаҳои шӯхӣ дар муомилот хабарҳо паҳн шудаанд. Дар робита ба ин масъала қайд менамоем, ки бо вуҷуди дар чунин чиптаҳо истифода бурдани навиштаҷоти хусусиятҳои (андоза, ранг, тасвирҳо) пули миллии арзиши 100, 200 ва 500 сомонии барориши солҳои 1999 ва 2010, онҳо дорои ягон унсури ҳимоявӣ, аз ҷумла аломати обӣ, риштаи ҳимоявӣ, резанавишт, нахҳои ҳимоявӣ ва ҳимояи инфрасурх намебошанд. Ин гуна чиптаҳо дар принтери ранга нусхабардорӣ шуда, коғази чипта ба корхонаи чопи пул тааллуқ надорад. Аммо, ҳамзамон, ҳолатҳое ба мушоҳида мерасанд, ки дар натиҷаи беаҳаммиятии шаҳрвандон ин чиптаҳо ҳамчун воситаи муомилот истифода мешаванд.

Боиси қайд аст, ки масъулияти нигоҳ доштани сатҳу сифати пули миллӣ, инчунин мубориза бар зидди сохтакории онро дар баробари низоми бонкӣ ҳар як шаҳрванди ватандӯст низ бояд ба уҳда дошта бошад. Зеро эҳтироми пули миллӣ эҳтироми давлату миллат аст.

Бо мақсади сари вақт пешгирӣ намудани пайдоиши эҳтимолии пулҳои қалбакӣ аз ташкилотҳои қарзӣ ва муассисаҳои молиявӣ, корхонаю ташкилотҳо, нуқтаҳои савдою хизматрасонӣ даъват карда мешавад, ки тамоми чораҳои зарурии ташкилӣ, техникӣ ва назоратиро ҷиҳати гирифтани пеши роҳи ин амали зишт роҳандозӣ намоянд ва аз шаҳрвандон талаб карда мешавад, ки ҳангоми анҷом додани муомила ба сифату аслияти пули миллӣ эътибори ҷиддӣ диҳанд.

Хотиррасон мекунем, ки тибқи моддаи 281 Кодекси ҷиноятии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои тайёр кардан бо мақсади ба муомилот баровардан ё ба муомилот баровардани билетҳои қалбакии Бонки миллии Тоҷикистон, танга ё коғазҳои қиматноки қалбакӣ бо асъори Ҷумҳурии Тоҷикистон, асъори хориҷӣ ё коғазҳои қиматноки қалбакӣ бо асъори хориҷӣ ҷазо дар намуди маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз панҷ то понздаҳ сол пешбинӣ гардидааст.

Инчунин, моддаи 540 Кодекси ҳуқуқвайронкунии маъмурии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои реклама истифода кардани тасвирҳои пулҳои коғазии асъори миллӣ ё ҳама гуна маҳсулоти нимтайёри ин тасвирҳоро, ки аз рӯйи хусусиятҳояшон (ҳаҷм, ранг, тасвир) дар муомилот мумкин аст ба сифати пулҳои коғазии аслии асъори миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул карда шаванд, манъ намуда, барои ашхоси гунаҳкор аз ҳафт то чорсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо бо мусодираи ашёи ҳуқуқвайронкунии маъмурӣ ҷарима таъин намудааст.

Аз шаҳрвандони кишвар эҳтиромона хоҳиш карда мешавад, ки дар сурати ошкор ё мушоҳида шудани пулҳои аслияташон шубҳанок ба наздиктарин сохторҳои Вазорати корҳои дохилӣ, Кумитаи давлатии амнияти миллӣ ё кормандони мақомоти мазкур, ки дар ҷойи воқеа ҳузур доранд, хабар диҳанд.

Шуъбаи матбуот

Диданд: 1322

27.08.2024